Oleh: Ahmad Fazlan Shah bin Abd Rahman
ANALISIS – Khamis ini, Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) dijangka bermesyuarat bagi menetapkan tarikh rasmi Pilihan Raya Negeri ke-17 (PRN17) Sabah.
Mesyuarat itu bukan sekadar soal jadual pilihan raya – ia adalah detik penentu nasib tiga tokoh besar politik Sabah: Datuk Seri Mohd Shafie Apdal di Semporna, Datuk Seri Bung Moktar Radin di Kinabatangan, dan Datuk Seri Panglima Hajiji Noor di Tuaran.
PRN kali ini menjadi gelanggang survival sebenar. Di satu sisi, kerajaan negeri di bawah Gabungan Rakyat Sabah (GRS) sedang mengukuhkan kedudukan bersama kerajaan perpaduan di pusat.
Di sisi lain, Warisan, walaupun berada di blok pembangkang negeri, kekal dalam jajaran Kerajaan Perpaduan di Putrajaya. Keadaan ini menjadikan politik Sabah unik — seteru di negeri, sekutu di pusat. Hubungan antara GRS, PH dan BN di Sabah kini umpama “rakan sekutu yang bersaing dalam rumah yang sama.”
Semporna: Shafie di Titik Genting
Di pantai timur, semua tumpuan tertumpu ke Parlimen Semporna — kubu yang sinonim dengan nama Shafie Apdal. Namun, di sinilah juga terletak ujian paling getir buat Presiden Warisan itu.
Tiga kerusi DUN di bawah Semporna — Senallang, Bugaya dan Sulabayan — bakal menjadi medan pertarungan maruah dan kelangsungan politiknya.
Dalam PRN16 (2020), Shafie mempertahankan kerusi DUN Senallang dengan 6,363 undi, menewaskan calon Perikatan Nasional (PN–GRS) Norazman Utoh Nain yang meraih 1,732 undi, memberikan majoriti 4,631 undi. Namun, majoriti itu merosot hampir 1,300 undi berbanding pilihan raya sebelumnya — satu isyarat awal bahawa pengaruh beliau di akar umbi sudah mula menipis.
Lebih menarik, terdapat khabar angin politik bahawa Shafie mungkin mempertimbangkan untuk berpindah ke DUN Bugaya atau Sulabayan, kedua-duanya masih dalam Parlimen Semporna, jika jentera Warisan menilai Senallang terlalu berisiko untuk dipertahankan dalam PRN17 nanti. Jika benar, langkah ini menggambarkan keresahan dalaman dalam kem Warisan — bahawa “kubu” tradisi Shafie tidak lagi sekuat yang disangka.
Cabaran kepada Warisan di ketiga-tiga DUN tersebut kemungkinan besar bakal datang bukan daripada PH, tetapi daripada calon-calon GRS atau tokoh masyarakat tempatan.
Demografi penduduk Semporna dan kawasan pantai timur Sabah kurang kondusif untuk PH, yang lebih kuat di kawasan bandar dan komuniti Cina.
Dalam konteks ini, persaingan sebenar ialah antara Warisan dan GRS, dengan GRS kini cuba menembusi kubu lama Warisan dari dalam — strategi yang tampak semakin berhasil apabila beberapa bekas penyokong Warisan dilaporkan beralih arah menyokong kerajaan negeri.
Di lapangan, nada kempen Shafie kini semakin agresif. Sidang medianya lebih lantang, kenyataan terhadap kerajaan negeri GRS lebih tajam, malah janji-janji pembangunan kembali menjadi modal utama. Antara yang mencuri perhatian ialah ucapannya baru-baru ini:
“Kalau menang, saya akan siapkan loji rawatan air tahun depan.”
Namun janji itu cepat menjadi bahan sindiran, kerana kerajaan GRS telah pun memaklumkan bahawa projek loji air tersebut memang dijadualkan siap tahun depan juga. Dalam konteks itu, slogan “kalau menang” tidak lagi membawa harapan, tetapi menyerlahkan pertembungan naratif antara janji politik lama dan realiti pentadbiran baharu di bawah dasar Sabah Maju Jaya (SMJ).
Lebih membebankan, Shafie kini menanggung soalan yang sudah lama bergema di Semporna: selepas lebih 30 tahun dalam kerajaan pusat dan dua tahun sebagai Ketua Menteri, mengapa wajah Semporna masih serba tidak berubah? Masalah kebersihan, penempatan tidak teratur, dan isu pendatang tanpa dokumen terus menghantui daerah yang pernah diangkat sebagai “syurga pelancongan dunia.”
Dalam isu ini, menyalahkan kerajaan negeri semata-mata tidak lagi cukup. Pengundi kini menuntut penjelasan daripada wakil mereka yang sudah tiga dekad berada di tampuk kuasa.
Bagi pengundi muda, janji “kalau menang” bukan lagi aspirasi — ia deja vu. Generasi baharu Sabah yang mewakili lebih 40% pengundi kini menilai kepimpinan bukan melalui ceramah, tetapi melalui rekod kerja. Mereka tahu siapa yang benar-benar menyelesaikan isu air, sampah dan infrastruktur dan siapa yang sekadar menjanjikan penyelesaian lima tahun sekali.
Kinabatangan: Bung dan Pertaruhan UMNO Sabah
Sementara itu di pedalaman timur, Kinabatangan menjadi gelanggang penting bagi Datuk Seri Bung Moktar Radin, Timbalan Pengerusi BN merangkap Pengerusi UMNO Sabah. Beliau ialah ADUN Lamag (N.44), kawasan yang menjadi kubu tradisi UMNO sejak sekian lama. Dalam PRN Sabah 2020, Bung memenangi Lamag dengan 6,796 undi, majoriti 3,363 undi menewaskan calon Warisan, Mohd Arsad Bistari (3,433 undi).
Namun, Lamag kini berdepan cabaran baharu — perubahan demografi, pengundi muda, serta kebangkitan calon GRS dan Warisan di kawasan sekitar. UMNO tidak lagi memiliki kelebihan mutlak seperti dulu.
Jika Bung gagal mempertahankan Lamag, kesannya bukan sekadar kepada UMNO Sabah, tetapi boleh menggegarkan kedudukan Presiden UMNO, Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi di pusat.
PRN17 ini juga bakal menguji strategi baharu BN Sabah. Bung telah mengumumkan bahawa BN akan bertanding sekurang-kurangnya 32 kerusi DUN, mungkin mencecah 40, tanpa kerjasama dengan GRS — langkah berani tetapi berisiko tinggi. Pertembungan terus BN–GRS boleh memecahkan undi tradisional Melayu-Bumiputera luar bandar, sekaligus membuka ruang kepada Warisan atau calon bebas di beberapa kawasan.
Tuaran: Hajiji dan Kestabilan GRS
Di pantai barat pula, tumpuan beralih ke Tuaran, kubu kuat Ketua Menteri Datuk Seri Panglima Hajiji Noor, yang mewakili DUN Sulaman (N.12). Hajiji telah mempertahankan kerusi itu sejak 1990, dan pada PRN16 beliau menang besar dengan 6,684 undi, majoriti 5,919 undi, menewaskan calon Warisan Aliasgar Basri (765 undi).
DUN Sulaman dianggap kubu kuat Hajiji, dan dijangka kekal selamat untuk GRS dalam PRN17 nanti. Popularitinya sebagai Ketua Menteri dan pelaksanaan dasar Sabah Maju Jaya (SMJ) banyak membantu mengekalkan keyakinan pengundi di kawasan tersebut.
Selain itu, hubungan baik Hajiji dengan Putrajaya di bawah Kerajaan Perpaduan memberi kelebihan politik — memudahkan aliran peruntukan pembangunan negeri tanpa perlu melalui kekangan blok politik. Di sinilah perbezaan paling ketara antara beliau dan Shafie: seorang mentadbir dengan hasil, seorang lagi berkempen dengan janji.
Sabah di Persimpangan
Secara keseluruhan, PRN17 Sabah bakal menjadi ujian terhadap kredibiliti pemimpin lama dan relevansi parti baharu. Warisan kini terpaksa bertarung bukan sahaja dengan GRS, tetapi juga dengan persepsi bahawa ia kehilangan arah sejak tidak lagi mentadbir. UMNO pula sedang mencari semula tempatnya selepas terpinggir daripada struktur kerajaan negeri.
Menjelang PRN17, Shafie bertarung untuk maruah, Bung untuk pengaruh, dan Hajiji untuk kesinambungan. Tiga tokoh ini bukan sekadar calon — mereka adalah simbol kepada tiga jalan masa depan Sabah. Rakyat kini harus memutuskan, jalan mana yang mahu mereka pilih: janji atau realiti.
(Penulis adalah pemerhati politik sempena Pilihan Raya Negeri ke-17 Sabah.)
